چکیده:
این مقاله تلاشی در مطالعه ساختار ذهنیت اجتماعی جامعه ایران در شرایط تثبیت گفتمـان اسـلام سیاسی است . با وقوع انقلاب اسلامی در ایران ، اسلام سیاسی بـه مثابـه ایـدئولوژی مرکـزی نظـام سیاسی جدید از موقعیتی مسلط و تقریبا بلامنازعه برخوردارگردید. اما نـزاع هـای سیاسـی شـکل گرفته در سال های بعد موجب شکل گیری تفاسیر دینی گوناگون به خصوص از اسلام سیاسی شد. از این رو، در این سال ها ما همواره با برداشت های مختلفی از دین مواجه بوده ایـم .در پـژوهش پیش رو با انتخاب میدان تحلیلی انتخابات ریاست جمهوری دوره های سه گانه (اول پنجم و هفتم ) به تحلیل سازوکار مزبور می پردازیم . شیوه مطالعه ، روش تحلیل گفتمان است .
This essay is a studying the structure of the social mentality of the Iranian society in establishment situation of political Islam discourse. After the event of the Islamic revolution in Iran، Political Islam as the central ideology of the new political system gained a dominant and almost incontestable position. Political disputes constituted in the following years led to the genesis of particularly diversified religious interpretations of Political Islam. Therefore، during the years we have confronted different understandings of religion. These narrations، regarding the important role of religion in the social mentality، lead the public opinion into a kind of agency with the final purposes of the reproduction of current order legitimacy. This essay selecting the analytical field of the presidency elections in three periods (first، fifth and seventh) analyses the said mechanism. The method proposed here is that of discourse analysis.
خلاصه ماشینی:
نقش دین وارزش های دینی درجلب افکار عمومی در ایران پس از انقلاب اسلامی پریسا امیری فرد دانشجوی دکتری اندیشه سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران (تاریخ دریافت :٨٩/١/٢٥– تاریخ تصویب :٩٠/١/٢٢) چکیده : این مقاله تلاشی در مطالعه ساختار ذهنیت اجتماعی جامعه ایران در شرایط تثبیت گفتمـان اسـلام سیاسی است .
موضوع این مقالـه بازنمـایی این موضوع است کـه " دیـن وارزش هـای دینـی در الگـوی فراخـوان سیاسـی و در عرصـه تبلیغات ریاست جمهوری تابع چه الگوهای کلانی بوده است ؟ با توجه بـه اینکـه ، ارزش هـا و نشانگان دینی ، یکی از مولفه های نظام متکثر ذهنیت اجتماعی هستند؛ در این مقالـه بـه تحلیـل بنیادهای نظام ادراک اجتماعی و تعیین نقش ارزش های مزبور پرداخته می شود.
به عبارت دیگر، این متن بیانگر تعریـف خطیب از نقش مردم در رابطه متقابل و روبه کمال در نظم جدید است که با بحـث هـای وی در زمینه تعریف اجزاء در رابطه تکاملی نسبت به یکدیگر مطابقـت دارد و عقبـه ایـدئولوژیک بحث به طور ضمنی مباحث بنیادی و اساسی را مطرح می کند.
با شروع جنگ ، همانند انقلاب تفسیری دیگراز دین در حوزه های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی جامعه صورت گرفـت کـه ذهنیـت اجتمـاعی را سـمت و سـویی جدید بخشید وبه عبارتی، سمت و سوی تعیین شده بوسـیله شـرایط انقلابـی را تثبیـت کـرد.
همچنین این تفسیربه قرائتـی انـضمامی و کـاربردی از احکام مزبور درساخت نظام سیاسی اسلامی می پردازد: به عنوان مثال ضرورت جهاد بـه دلیـل وجود تخلفات است و یا الگوی فرد متقی در دیدگاه خطیب می تواند بر کارمندی منطبق شود که دارای وجدان کاری است (خطبه های نماز جمعه تهران :١٣٦٨/٢/١٦).