چکیده:
هدف این پژوهش بررسی نفوذ اجتماعی دین از طریق افزایش سرمایة اجتماعی در آموزههای قرآن است. این مهم از طریق تحلیل محتوای کیفی تفاسیر قرآن، کدگذاری و طبقهبندی مفاهیم به دست میآید. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که افزایش علاقهمندی به پیام، تحریک احساسات و عواطف، وابستگیهای دوستانه، روابط اجتماعی گرم دوستانه و چهره به چهره، اعتماد و داشتن تعهد، بر نفوذ اجتماعی دین میافزاید. نتیجه آنکه میتوان با افزایش سرمایة اجتماعی در جامعه، نفوذ اجتماعی دین را افزایش و زمینة تغییر نگرش و عقاید را از این طریق فراهم کرد.
خلاصه ماشینی:
"از آنجا که علاقمندی به دین باعث افزایش گرایش به آن میشود، زمینة افزایش انعطاف نسبت به دین و در نتیجه حفظ، تقویت و پویایی دینداری را نیز فراهم میکند؛ چرا که بر اساس آیة 72 سورة طه پذیرش و قبول پیام اگر با شناخت و از روی علاقه و تمایل باشد، عقاید افراد نسبت به آن پیام، جزء ذات فرد شده، استوار میگردد و به سادگی قابل گسستن و تغییر نیست (مکارم شیرازی، 1374: 13/249).
ـ برانگیختن احساسات و عواطف تعمیمیافته، راهبردی اساسی برای افزایش زمینة نفوذپذیری افراد جامعه در برابر پیام مورد نظر است: ( وإلی ثمود أخاهم صالحا قال یا قوم اعبدوا الله ما لکم من إله غیره( (اعراف/ 73).
ـ برانگیختن وابستگیهای عاطفی و نیز احساس تعلق خاطر افراد به موضوعات مختلف سبب پویایی اجتماعی میشود و یکی از روشهای افزایش نفوذ برای هنجارپذیری و پایبندی به آنهاست: ( قل إن کنتم تحبون الله فاتبعونی یحببکم الله( (آل عمران/ 31).
بدین معنا که چنانچه در جریان جامعهپذیری، ایمان استحکام یافته و استوار گردد، عواطف و احساسات، با آن همجهت خواهند گشت؛ ولی اگر ایمان استحکام نیافته و سست باشد (افرادی که در مراتب پایین دینداری قرار دارند) عواطف و احساسات در جهتی غیر از آن بوده، شرایط اجتماعی تعیینکنندة جهت آن خواهند بود ( فإذا أوذی فی الله جعل فتنة الناس کعذاب الله( (طباطبایی، 1374: 16/155؛ مکارم شیرازی، 1374: 16/220) اما در هر صورت جهتگیری احساسی و عاطفی افراد، در تعیین نوع باورها و ارزشهای آنها تأثیر دارد (طباطبایی، 1374: 16/179؛ مکارم شیرازی، 1374: 16/246)."