چکیده:
این مقاله در پی آن است که نقش آینده پژوهان را در شکل گیری «آینده پژوهی اسلامی» تبیین کند. در این مقاله، ابتدا اهمیت و جایگاه والای آینده پژوهان در فرایند آینده پژوهی ارایه شده و پس از آن، با بر شمردن ویژگی های مشترک آینده پژوهان، نقش آینده پژوهان در بومی سازی آینده پژوهی، بررسی شده است. آینده پژوهی اسلامی، به عنوان نسخه ای نو از آینده پژوهی بر اساس ارزش ها، نگرش ها و توصیه های اسلامی است و آینده پژوهان اسلامی، یکی از مولفه های طراحی آینده پژوهی اسلامی هستند. آینده پژوهان اسلامی، افزون بر ویژگی های مشترک آینده پژوهان، می بایست باورها و توانمندی های دیگری داشته باشند تا بتوانند آینده پژوهی اسلامی را شکل دهند. این ویژگی ها در پایان مقاله معرفی و تفاوت های آینده پژوهان اسلامی و آینده پژوهان سکولار آشکار و در نهایت نشان داده شده است که آینده پژوهی اسلامی بدون آینده پژوهان اسلامی شکل نخواهد گرفت.
This paper tends to define the role of future researchers in forming “Islamic future searching”. In this paper، first we provide the importance and high position of future researchers in the future searching process and after that، with taking into consideration the common characteristics and qualifications of future researchers، their role in forming Islamic future searching has been investigated.
Islamic future searching as a new version of the future searching is based on the values، views and Islamic advices. Islamic future searchers are one of the factors for planning Islamic future searching. Islamic future searchers in addition to having the common qualifications for future searchers should have other abilities and capabilities to be able to form Islamic future searching. These characteristics and qualifications have been introduced at the end of this paper and the differences between the Islamic future searchers and the secular ones have been given. At the end، it has been shown that Islamic future searching will not be formed without Islamic future searchers.
خلاصه ماشینی:
"برخی از ویژگیهای مشترک آیندهپژوهان که تمامی آیندهپژوهان بر آن تأکید دارند، از این قرار است: ـ داشتن دورنمایی شامل تغییرات گذشته و احتمالات موجود برای پیدایش آیندهای متفاوت با زمان حال؛ ـ اعتقاد به اینکه آیندهاندیشی میتواند اثربخشی اقدامات بشری را افزایش دهد؛ ـ ایمان به استفاده از دانش در تدوین و اجرای سیاستها؛ ـ برخورداری از هویتی مستقل برای خود بهعنوان یک آیندهپژوه؛ ـ باور به مجموعه مفروضات مشترک (عام و خاص)؛ ـ دارا بودن اهداف مشترک؛ ـ روشها و سرمشقهای مشترک؛ ـ مفاهیم کلیدی مشترک؛ ـ جهتگیری به سوی اقدام اجتماعی و تصمیمگیری آگاهانه با هدف تطبیق با آینده یا کنترل آن؛ ـ استفاده گسترده از دانش (تخصصی) بسیاری از رشتهها، متناسب با نیاز پدیده مورد بررسی در هر پژوهش یا پروژه؛ ـ دیدگاهی کلنگرانه؛ آنچنان که نیازهای اطلاعاتی، اقدام اجتماعی ایجاب کنند؛ ـ پرداختن به پیامدهای احتمالی تحولات علمی و فناورانه و بهطورکلی پرداختن به پیامدهای تمامی رفتارهای خواسته و ناخواسته بشر؛ ـ وقف شدن برای درک فرایندهای عمومی تغییر، خواه اجتماعی- روانشناختی و خواه سیاسی، اقتصادی، اجتماعی یا فرهنگی؛ ـ ارزشهای مشترک، مانند رفاه و آزادی بشر، توجه به تمامی موجودات زنده (بل، 2003: 187-188).
با عنایت به رویکرد اجرایی فعالیتهای آیندهپژوهی، برای آیندهپژوهان ویژگیهای اجرایی نیز معرفی شده که برخی از آنها از این قرار است: برقراری ارتباطات اثربخش: در پروژههای آیندهپژوهی، افزون بر اهمیت شناسایی مسایل مهم و تازه، میبایست ارتباطی مناسب با کسانی برقرار شود که قدرت عمل مناسبی دارند."