چکیده:
در مقالة حاضر به بررسی آیة مباهله (آل عمران: 61) از دیدگاهی فقهی پرداختهایم. هدف از نگارش این مقاله نیز گردآوری، جمع بندی و بررسی شاخهها و فروع مختلف فقهی و دیدگاههای متفاوت علمای مسلمان در مورد این آیه و بررسی و تطبیق این دیدگاهها در حد توان و قدرت نگارنده میباشد. در همین جهت تلاش ما این است که آیة مذکور را به طور کامل بررسی کنیم و تا حد امکان دلالتهای پنهان در آن را مشخص سازیم و دلالتهای جدیدی از آن را که به نوعی به جهان امروزی نیز مرتبط است – مانند مشارکت زن مسلمان در رخدادهای مهم و سرنوشت ساز جامعه - استخراج نماییم.
خلاصه ماشینی:
"ما نیز اگر به مباهله با دقت بنگریم در مییابیم که میان رهبر دین اسلام یعنی پیامبر اکرم| و سردمدار مسیحیان نجران انجام شده و علیرغم اینکه میگویند مورد باعث تخصیص یا تقیید وارد نمیگردد، ولی به هر حال طبیعت این امر و آمادگیهایی که پیامبر| برای آن در نظر گرفتهاند، مانند آوردن بهترین خلق خدا بعد از خود یعنی اهلبیت عصمت و طهارت^ و حالت معنوی که بر محیط سایه افکنده بود و نیز عدم تکرار مباهله در زمان حیات پیغمبر|، همگی نشان دهندة محدودیت دایرة مباهله و وسعت آن است.
این آیه در بر دارندة مسئلهای خارجی بوده که دارای شرایط و ویژگیهای خود است، ولی این امر باعث ملغی شدن و از میان رفتن دلالتهای عمومی آن در مشروعیت دادن امام به هر مشرکی که میخواهد با اسلام آشنا گردد نخواهد شد، زیرا اگر اینگونه نباشد، دیگر نمیتوان به سنت عملی پیامبر اعظم| استدلال کرد، چون همگی آنها در شرایطی خاص اتفاق افتادهاند و حتی بسیاری از موارد سنت گفتاری و قولی پیامبر| نیز دقیقا به همین صورت است.
پاسخ: کسی که ویژگیهای این امر و روند اجرایی آن را در نظر بگیرد، در ذهنش احتمال وجود این ضرورت مطرح نخواهد شد، زیرا این امکان وجود داشته که در مباهله و دفاع از دین فقط به مردان که در وجود امام علی و امام حسن و امام حسن^ متبلور میگردد اکتفا شود و دیگر سخنی از زنان به میان نیاید، ولی خداوند تبارک و تعالی به پیامبر| امر کرد که حضرت زهرا÷ را نیز با خود ببرد و علت این امر نیز چیزی نیست به غیر از بیان مشروعیت مشارکت سیاسی زن در دفاع از دین و اهداف رسالتی خود."