چکیده:
مدیریت بحران، علمی کاربردی است که به وسیله مشاهده سیستماتیک بحرانها و تجزیه و تحلیل آنها، در جستجوی یافتن ابزاری است که به وسیله آن بتوان از بروز بحرانها پیشگیری و یا در صورت بروز، در راستای کاهش اثرات آن، به امداد رسانی وسیع و بهبود اوضاع اقدام نمود. همه ساله در نقاط مختلف کره زمین، افراد زیادی بر اثر وقوع سوانح طبیعی نظیر زلزله و سیل جان و کاشانه خود را از دست میدهند. تأمین مکانهای مناسب برای استقرار مراکز امدادرسانی پس از وقوع زلزله و اسکان آوارگان یکی از موارد مهم در برنامهریزی و مدیریت بحران است. در این پژوهش منطقه شش شهرداری شیراز با توجه به استعداد لرزه خیزی بالا به عنوان الگوی تهیه پایگاه داده مکانی به منظور مکانیابی محلهای استقرار موقت جمعیتهای آسیب دیده ناشی از زلزلة احتمالی انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفته است. بر این اساس در چارچوب روش تحقیق توصیفی- تحلیلی، پس از مشخص شدن معیارهای مؤثر در امر مکانیابی مساکن موقت که از پیشینه مرتبط با تحقیق و با توجه به محدوده مورد مطالعه و اطلاعات و دادههای قابل دسترس گزینش گردید، اقدام به وزن دهی معیارها و شاخصهای مورد مطالعه طبق نظر کارشناسان خبره مدیریت بحران و با استفاده از تکنیک مقایسه زوجی و نرم افزار Expertchoice میشود. سپس با استفاده از مدلAHP و نرم افزار Arc GIS، لایههای تولیدی هر معیار با توجه به وزن مشخص شده هر یک، با یکدیگر تلفیق شده که خروجی آن نقشه پهنهبندی سطح منطقه شش شهرداری شیراز برای اسکان موقت سانحه دیدگان است. نتایج نشان داد معیارهای دسترسی و خصوصیات مکانی موجود در بین سایرمعیارها و استانداردهای مکانیابی مناطق مناسب جهت اسکان موقت آسیب دیدگان از اهمیت بیشتری برخوردارند.
خلاصه ماشینی:
"اشراقی و ایرانمنش(1385) در مقالهای با عنوان "مکانیابی اماکن اسکان موقت جمعیتهای آسیب دیده از زلزله با استفاده از سیستم اطلاعات مکانی نمونه موردی: منطقه 2 شهرداری تهران" با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) و با بهره گیری از معیارهای متعدد از قبیل شرایط طبیعی و اجتماعی گستره مورد مطالعه، لرزه خیزی منطقه، وضعیت جمعیتی، وضعیت ساختمانی محدوده، سیستمهای توزیع برق، شبکه گاز رسانی، ایستگاه آتش نشانی، و مراکز بهداشتی و درمانی، اقدام به مکان یابی مراکز اسکان موقت سانحه دیدگان در این منطقه شهری کردهاند و در نهایت، بهترین مکانها برای اجرای عملیات اسکان موقت را فضاهای باز منطقه به ویژه برخی پارکهای این منطقه شهری دانستهاند.
اسدی نظری(1383) در پایان نامهای با عنوان "برنامه ریزی و مکان یابی اردوگاههای اسکان موقت بازماندگان زلزله نمونه موردی منطقه یک (ناحیه 6) شهر تهران "، از تکنیک AHP و مقایسه زوجی برای وزن دهی معیارهای مکان یابی اسکان موقت سانحه دیدگان زلزله بهره برده و با استفاده از اکستنشن Spatial Analyst نرم افزارArc GIS اقدام به مشخص کردن مکانهای بهینه برای موضوع مورد پژوهش کردهاند.
بنابراین، کلیه سایتهای مشخص شده در سه طبقه دارای بیشترین امتیاز شکل (8) که دارای کاربری بایر، فضای سبز، آموزشی و ورزشی میباشند با مجموع مساحت316761 متر مربع، نه تنها نیاز اسکان موقت جمعیت منطقه شش را در حال حاضر و در سال 1395 تامین خواهند نمود بلکه میتواند برای سرریز جمعیتی سایر مناطق شهر شیراز نیز در صورت وقوع زلزله احتمالی مورد استفاده قرار گیرند."