چکیده:
رویکرد امنیت از طریق طراحی، یکی از موثرترین و کاراترین رویکردها در زمینه ارتقاء امنیت شهری است که میتواند نقش بسزایی در ایمن سازی فضاهای شهری ایفا نماید این رویکرد تاکنون در ایران معرفی نشده و مورد استفاده قرار نگرفته است. بدین منظور، هدف از این مقاله ارائه مدلی تحلیلی برای سنجش امنیت شهری و معرفی رویکرد امنیت از طریق طراحی است. دراین راستا، ناحیه سه از منطقه 17 تهران که بهدلیل ویژگیهایی مانند تراکم جمعیتی بالا، فرسودگی و فشردگی بیش از حد بافت و گسیختگی کالبدی به دلیل عبور دو مسیر راهآهن از داخل بافت این منطقه دارای مشکلاتی نظیر پایین بودن وضعیت امنیت شهری و وجود احساس ناامنی در بین ساکنان است، به عنوان نمونه بررسی میشود. در پژوهش حاضر، روش تحقیق بر اساس هدف، از نوع کاربردی و براساس روش و ماهیت، توصیفی - تحلیلی و روش تجربی- پیمایشی است. بنابراین، در تبیین ادبیات و سوابق موضوع تحقیق و ارائه مدل تحلیلی از مطالعات کتابخانهای و برای جمع آوری اطلاعات با توجه به ماهیت تحقیق از روشهای میدانی استفاده شده است. همچنین برای ارزیابی و اولویتبندی شاخصهای ارائه شده در مدل تحلیلی از تکنیک سلسلهمراتبی فازی استفاده شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان دهنده تفاوت میزان امنیت شهری درمیان پهنههای چهارگانه محدوده مطالعاتی است بهنحوی که پهنه 4 امنترین پهنه در محدوده محسوب میشود. همچنین از میان اصول و معیارهای مورد بررسی، اصل "امنیت فیزیکی" و معیار "دشوارسازی آماج جرم" با وزنهای 0.29 و 0.68 بیشترین نقش را در ارتقاء امنیت شهری در محدوده مطالعاتی بر عهده داشتهاند.
خلاصه ماشینی:
"جدول 1- مدل سلسله مراتبی AHP فازی پیشنهادی هدف اصول (W1) معیارها (W2) زیرمعیارها ارزیابی و اولویت بندی شاخصهای موثر در امنیت شهری از منظر رویکرد SBD امنیت فیزیکی طراحی مناسب ساختمانها حداقل لبهها برای ورود به قلمرو عمومی ایجاد فضاهای قابل دفاع کاهش زوایای پنهان در طراحی تجدید ساخت یا حذف فضاهای آسیب پذیر حذف ساختمانها و فضاهای عمومی متروکه و بلا استفاده حذف فضاهای غیر ضروری و مبهم در ساخت و سازهای جدید نظارت اختلاط مناسب کاربریها وجود کاربریهای شبانه روزی در بافت سازگاری کاربریها با یکدیگر نظارت مطلوب بر فضاها اشراف دائمی ساختمانها و کاربران بر مکانهای آسیب پذیر وجود جدارهها و نماهای فعال در ساختمانها قرارگیری بازشوها (درها و پنجرهها) به سمت خیابان نورپردازی مناسب فضاها روشنایی کافی مکانهای آسیب پذیر نورپردازی براساس حساسیت نیاز استفاده کنندگان ورودی/خروجی چارچوب حرکتی مناسب سهولت دسترسی و حرکت برای همه افراد جامعه ترکیب ایمن مسیرهای تردد (عابر پیاده، دوچرخه، اتومبیل) سرزندگی و پویایی مسیرهای تردد دشوار سازی آماج جرم بکارگیری درها و پنجرههای استاندارد طراحی کوچههای بن بست کوتاه و مستقیم نظارت ساکنان بر ورودی و خروجیهای منازل قلمروپایی جاذب جمعیت بودن فضاها وجود عرصههای همگانی جهت استفاده گروههای سنی و فرهنگی مختلف وجود پاتوقها و مراکز تفریحی- ورزشی ویژه جوانان تفکیک روشن فضاهای عمومی، نیمه عمومی و خصوصی بکارگیری مناسب موانع کالبدی (درها، حصارها، دیوارها و.."