چکیده:
جهان امروز با بحران تخریب منابع روبـ ه روسـت . بهـره بـرداری بهینـه از منـابع طبیعـی و سامان دهی کاربری اراضی براساس توان اکولـوژیکی آن هـا ، در مـدیریت محـیط زیسـت و جلوگیری از تخریب آن ها به منظور توسعه پایدار نقشی مهم دارد. ارزیابی تـوان اکولوژیـک به عنوان هسته مطالعات زیست محیطی ، زمینه مناسبی برای برنامه ریزی زیست محیطی فراهم میآورد. سیستم اطلاعات جغرافیایی با توانایی زیاد در مدیریت و ارائه سـتاده هـای جدیـد ، ابزاری کارآمد در برنامه ریزی زیست محیطی است . از آنجا که کشاورزی آثار زیسـت محیطـی بزرگی بر نواحی حاشیه شهرها دارد، ارزیابی زمین های کشاورزی ضروری به نظـر مـیرسـد. در این پژوهش ، با استفاده از معیارهای خاک، اقلیم ، درصد شیب ، تیپ پوشش گیاهی و منابع آبی، توان اکولوژیک کشاورزی منطقه خائیز بهبهان باکمک روش های تصمیم گیری چندمعیاره در محیط GIS ارزیابی شده است . به این منظور از روش های FUZZY AHP Buckley، AHP و توابع عضویت فازی برای استانداردسازی و تعیین وزن معیارها استفاده شـده اسـت . برپایـه نتایج ، در روش FAHP فقط ٣ درصد از مساحت منطقه برای کاربری کشاورزی مساعد اسـت که در مکان های با شیب ٦-٠ درصد، دارای ساختمان خاک کم تحول یافته و نیمه تحول یافته و بافت خاک لومی- رسی است . این نتیجه با واقعیت سازگاری بیشتری دارد. اما در روش AHP، ١٠ درصد از مساحت منطقه مساعد است . بنابراین ، روش FUZZY AHP قابلیت بیشـتری در تعیین مناطق مناسب برای کاربری کشاورزی دارد. میتوان نتیجه گرفت که تجزیه و تحلیـل چندمعیاره موجب زیاد شدن دقت ارزیابی برای مکان یابی میشود و مدل های تلفیقی راه حل موثری را جهت کمک به تصمیم گیری گروهی ارزیابان ارائه میدهد.
خلاصه ماشینی:
اجرای مدل اکولوژیک کشاورزی با استفاده از AHP و FAHP در محیط GIS (مورد مطالعه : منطقۀ خائیز بهبهان ) حمیدرضا پورخباز١*، حسین اقدر٢، فاطمه محمدیاری ٣ 4 ، وحید رحیمی ١- استادیار گروه محیط زیست ، دانشکدة منابع طبیعی دانشـگاه صـنعتی خـاتم الانبیـا ی بهبهان ، ایران ٢- دانـش آموختـۀ کارشناسـی ارشـد ســنجش از دور و GIS، دانشـکدة علـوم دانشـگاه شهیدچمران اهواز، ایران ٣- دانشجوی کارشناسی ارشد ارزیابی و آمایش سرزمین ، دانشکدة منابع طبیعی دانشـگاه صنعتی خاتم الانبیای بهبهان ، ایران ٤- دانشجوی کارشناسی ارشد جنگل شناسی و اکولوژی جنگل ، دانشـکدة منـابع طبیعـی دانشگاه صنعتی خاتم الانبیای بهبهان ، ایران دریافت : ٩٢/١٢/٣ پذیرش : ٩٣/٦/٨ چکیده جهان امروز با بحران تخریب منابع روبـ ه روسـت .
در این پژوهش ، با استفاده از معیارهای خاک، اقلیم ، درصد شیب ، تیپ پوشش گیاهی و منابع آبی، توان اکولوژیک کشاورزی منطقۀ خائیز بهبهان باکمک روش های تصمیم گیری چندمعیاره در محیط GIS ارزیابی شده است .
در پژوهش حاضر، برای تعیین وزن های هریک از عوامل اثرگذار در ارزیـابی تـوان اکولوژیـک جهت کاربری کشاورزی، علاوه بر روش AHP، از فرایند تحلیل سلسله مراتبـ ی فـازی ( Fuzzy AHP) نیز استفاده شده است .
در این تحقیق ، با استفاده از روش های AHP و FAHP همراه با سیستم اطلاعـات جغرافیایی جهت برنامه ریزی سرزمین ، توان اکولوژیک ازنظر کشـاورزی بـا نگـرش هم ه جانبـه بـه عوامل اکولوژیک در منطقۀ خائیز ارزیابی شـده اسـت .