چکیده:
از موارد تردید در إعمال قواعد ارث ، بحث راجع به «اعضای بدن میت » است ؛ که علیرغم اهمیت فراوان آن ، کمتر مورد ارزیابی قرار گرفته است . مقاله حاضر قصد دارد که ضمن ترسیم رابطه انسان با اعضای بدن خویش ، به تحلیل ماهیت اعضای بدن انسان و امکان یا عدم امکان ارث بری آن بپردازد. بخشی از این تحلیل مبتنی بر رابطه انسان و اعضای بدن ، حول محور «سلطه و استیلاء» بوده و بخش دیگر ناظر بر اثبات مالیت اعضای بدن و دخول در ترکه و یا عدم امکان ارث بری از آن است . در نهایت نیز به این نتیجه نائل می گردد که پس از مرگ ، ورثه یا اولیای میت تسلطی بر تعیین تکلیف اعضای بدن او ندارند؛ و اگرچه میتوان مالیت اعضای بدن انسان را اثبات نمود، اما این اعضاء را نمی توان تحت عنوان «ارث » به ورثه قابل انتقال دانست ؛ زیرا آنچه به ارث می رسد صرفا اموال و داراییهای فرد است که در زمان حیات مالک آنها بوده است ؛ اما اعضای بدن انسان منصرف از ترکه است . با این حال ، در ترتب قواعد ارث بر اعضای بدن ، به تبع برخی از اموال ناشی از این اعضاء (مانند دیه قتل و خسارت و جنایت بر میت ) همچنان محل تردید وجود خواهد داشت که در انتهای این نوشتار به آن نیز خواهیم پرداخت . One of the cases where applying the inheritance rules, seems to be questionable is the inheritance of the deceased’s body organs. Despite the great significance of this issue, it has not been examined properly. This paper deals with the possibility or impossibility of inheritance of body organs by the heir.s. Part of this paper is on the domination and authority of a man over his body organs and the other part discusses the marketability of the body organs and whether they can be classified as part of the estate. It is concluded that the heir.s to the deceased has.have no authority or right with respect to the organs of the deceased. Although it is possible to prove the marketability of body organs they cannot be inherited. The only property that can be inherited is the property owned by the deceased when he was alive and therefore his estate does not include his body organs. The heirs can inherit the blood money (diah) for the manslaughter of the deceased (and for his murder in certain cases) or for the injuries inflicted on the deceased’s body but inheritability of the deceased’s body organs themselves is still questionable.
خلاصه ماشینی:
"در این راستا ضمن بیان مقدمات اصلی بحث ؛ از جمله مالیت اعضای بدن و نوع رابطه انسان با اعضای خویش ، برخی از مصادیق منشأ تردید در خصوص امکان ارث بری اعضای بدن میت نیز طرح خواهد شد و در مقام پاسخ به این پرسش که آیا در صورت وجود شرایط ارث بری، اعضای بدن میت قابلیت به ارث بردن از سوی ورثه را دارد، به حدود و ثغور و آثار فقهی و حقوقی مترتب بر این امکان خواهیم پرداخت .
) متعلقات ارث را باید عبارت از اعیان ، منافع و برخی از حقوقی که متوفی در زمان حیات مالک آنها بوده و پس از مرگ ، قهرا به ورثه او انتقال می یابد، دانست ؛ البته در اینجا آنچه که بیشتر مورد اشاره قرار میگیرد بحث از عین بودن اعضای بدن انسان خواهد بود.
در کنار این حکم فقها باید بیان داشت که طرح بحث از خسارت و جنایت بر میت برای اثبات امکان ارث اعضای بدن ، بنا به دلایل ذیل قابل پذیرش نخواهد بود: ١- همان گونه که آوردیم ، جنبه مالی بودن الزاما به معنای قابلیت توارث نیست زیرا آنچه به ارث می رسد، صرفا اموال و داراییهای فرد است که در زمان حیات مالک آنها بوده است ."