چکیده:
یکی از دیدگاه های تحلیل متن، که براساس آن می توان مفاهیم بلاغی و ادبی را در واحدهای کوچک زبانی (جمله) بررسی کرد، نظریه فلسفه زبانی «کنش گفتار» است. مقاله حاضر شعر «صدای پای آب» سهراب سپهری را براساس این نظریه تحلیل می کند. این شعر براساس الگوی اصلاح شده کنش های گفتاری پنج گانه جی. آر. سرل، و سه شیوه تاثیرگذاری نگارنده بررسی شده است. پس از تبیین اصطلاحات و اصول نظریه کنش گفتار و تبیین مفهوم سه شیوه تاثیرگذاری متناسب با این نظریه، ذیل هرکدام از کنش های پنج گانه (اظهاری، ترغیبی، تعهدی، عاطفی و اعلامی)، جمله هایی از شعر جهت نمونه بررسی شده است. سپهری کنش های اظهاری و عاطفی را در همه بندهای شعر، و کنش ترغیبی را در بیش از نیمی از بندها انجام داده، اما کنش تعهدی و اعلامی را در هیچ کدام از بندها انجام نداده است. شاعر برای شدت بخشیدن به تاثیر سخنش، از قابلیت هایی نظیر تکرار کنش ها، تشدید کنش ها و پیوند کنش ها استفاده کرده است. سپهری ازطریق کنش های اظهاری، ترغیبی و عاطفی، گذشته و حال جهان را شرح و نقد می کند و نیز با ارائه نوعی بینش شاعرانه و تبیین جهان آرمانی اش، مخاطب را به سبک خاصی از زندگی ترغیب می کند و در این راه از سه شیوه تاثیرگذاری به صورت خلاقانه استفاده می کند. سپهری به دلیل ویژگی ها و کاربردهای خاص کنش تعهدی و اعلامی نتوانسته است از آنها در این شعر استفاده کند.
The language philosophy theory of “speech acts” is one of the text analysis theories on the basis of which we can analyze rhetorical and literary concepts in smaller linguistic units (utterances). This article analyzes Sepehri’s "Seday-e Pay-e Aab" according to this theory. This poem has been analyzed according to the revised model of J. R. Searle’s five “speech acts،" and the author’s three affective methods. After defining the expressions and the principles of the speech act theory and specifying the concept of the three effective methods in line with this theory، under each of the five acts (assertive، directive، commissive، expressive، declarative)، some examples of the lines of the poem have been analyzed. Sepehri has used assertive and expressive acts in all the parts، directive act in most of the parts، but no commisive or declarative acts in any parts of the poem. To intensify the effects of his words، the poet has used strategies like repetition، intensification، and linking of the acts in his poetry. Using the directive، assertive and expressive speech acts، on the one hand، Sepehri describes and criticizes the past and present of the world; on the other hand، by delivering his poetic view and his ideal world، he coaxes his readers into living a specific lifestyle. To achieve this، he uses three affective methods creatively. Due to the specific features and applications of commisive and declarative acts، Sepehri has not been able to use them in this poem.
خلاصه ماشینی:
"در این کنش ، که انطباق جهان و ذهن در آن وجود ندارد، سپهری دیدگاه ها، احساسات و حالت های درونی اش را با مخاطب در میان می گذارد و او را به جهانش دعوت می کند و از او می خواهد از پنجرة شعر او، که همه چیز در آن به گونه ای تازه و غیرمعمول جلوه می کند، به هستی نگاه کند، جهانی که ازیک طرف شامل جهان ب نی ، دیدگاه ها، و نقد و نظرهای او می شود نظیر: «زندگی آب تنی کردن در حوضچة اکنون است » (سپهری ، ۱۳۸۳: ۲۹۲)، که در آن ، ما با پاسخی از او دربارة پرسش معنای زندگی روبه رو هستیم ، و از طرف دیگر، شامل ارائة نوعی پنجرة تازه به زیستن ، هستی و زندگی می شود نظیر: من نمی دانم / که چرا می گویند: اسب حیوان نجیبی است ، کبوتر زیباست / و چرا در قفس هیچ کسی کرکس نیست / گل شبدر چه کم از لالة قرمز دارد/ چشم ها را باید شست ، جور دیگر باید دید/..."