چکیده:
تصمیمات راهبردی را از سه بعد میتوان بررسی کرد: موقعیت، فرایند و محتوا. این پژوهش کیفی با هدف غاییِ تبیین فرایند راهبردسازیِ شرکتهای موفق ایرانی در محیط پیچیده، با طرح نظاممند نظریه دادهبنیاد، اجرا شده است. بدین منظور، ضمن مطالعه، از طریق مصاحبه با افراد آگاه، مشاهده نزدیکِ بیش از شش سازمان و شرکت موفق و فعال در محیطهای پیچیده و بررسی متون موجود علمی، مجموعهای از مضامین اولیه، طی فرآیند کدگذاری باز گردآوری شد و مقولههایی از دل آنها استخراج گردید. با دستهبندی این مقولهها، گامهای اصلی فرآیند مطلوب، تبیین و طراحی شد. گفتنی است که این فرآیند، گویای روابط علی و معلولی بین پدیدهها نیست بلکه گامهای اخذ تصمیمات راهبردی را بیان میکند. اجزای اصلی این مدل عبارتاند از تدوین چشمانداز و اهداف کلان، جستوجوی فرصتها، شناخت تغییرات محیطی، شناخت مدل ذهنی مدیران عالی، گفتوگو و تعاملات اجتماعی، بداههگری راهبردی، گفتوگو و مذاکره برای استقرار راهبرد، یادگیری در اثر عمل و تجربه و تثبیت راهبرد.
خلاصه ماشینی:
(رجوع شود به تصویر صفحه) فرایند مدیریت راهبردی نیز مکاتب زیادی دارد که در تقســـیمی کلی میتوان دو رهیافت اصلی را بر اساس جعبه ابزار فعلی تشخیص داد: رهیافت اول : انعطاف پذیری راهبردی و راهبردهای منعطف و شناور رهیافت دوم : پایداری و استحکام و پابرجایی راهبردها در رهیافت اول ، بر انعطاف پذیری و واکنش ســریع در قبال محیط تأکید میشــود که ابزارها و فنون زیر نمایندة آن هستند: رویکرد مدیریت علایم کم سو (١٩٩٠ ,Ansoff)، رویکرد موضوعات راهبردی ( ,Stacey ١٩٩٢)، رویکرد راهبردهای چندگانه هم زمان (١٩٨٦ ,Schnaars) و راهبرد گزینه های آنی .
در محیط پیچیده ، به دلیل عدم امکان پیش بینی آینده ، و کوتاه و کوچک بودن فرصت های شناخته شده محیطی و منافع حاصل از آنها، لازم است سازمان ها، توان بهره گیری از اقدامات متنوع و حرکت به سمت اهداف متعدد را هم زمان داشته باشند.
٦. نتایج تحقیق در ابتدا باید یادآور شد که تمامی شرکت ها، قبل از حس ٢٢ وجود پیچیدگی در محیط ، روش های سنتی فرآیند مدیریت راهبردی را که اغلب مبتنی بر رهیافت تجویزی و مکتب برنامه ریزی است در پیش میگیرند؛ لیکن با ظهور تغییرهای سریع و پیش بینیناپذیر محیطی و بروز شرایط پیچیده -که اطلاعات دقیق و کافی از تغییرات در اختیار نیست ، بینظمیهایی در محیط رخ میدهد، باعث ارتباطات غیرخطی علت و معلول و رویدادهای عجیب میشود- تصمیمات راهبردی اتخاذشده از قبل نمیتواند پاسخ گو باشد؛ لذا رفتار و قیافه شرکت برای در پیش گرفتن فرآیند تصمیم گیری راهبردی جدید، تغییر میکند.