چکیده:
هدف این پژوهش، شناخت وضعیت ایران به لحاظ تولیدات علمی از بعد کمی و کیفی و مقایسه آن با کشورهای خاورمیانه بهمنظور آگاهی از جایگاه ایران و کمک به تصمیمگیری در سیاستگذاریها در حوزه گردشگری بوده است. همچنین رابطه بین تولیدات علمی و درآمد حاصل از گردشگری بررسی شده است. پژوهش حاضر، با رویکرد علمسنجی انجام شده است. تولیدات عملی در حوزه گردشگری در بین سالهای 1998 تا 2017 از بانک اطلاعاتی وب آف ساینس استخراج شدند. برای تحلیل دادهها و ترسیم نقشههای علمی از نرمافزارهای هیست سایت، ووس ویوِر و بهمنظور تحلیل دادهها آماری از نرمافزار اکسل و اس پی اس اس استفاده شد. نتایج نشان داد که ایران در زمینه گردشگری 354 مدرک نمایه شده در این پایگاه دارد. ایران از لحاظ تعداد مدارک در این حوزه جایگاه 38 ام در جهان و جایگاه سوم را در خاورمیانه داراست. همچنین از لحاظ همکاریهای بینالمللی در خاورمیانه و جهان به ترتیب بیشترین همکاریهای ایران با کشورهای ترکیه و مالزی صورت گرفته است. نتایج حاکی از روند روبه رشد مدارک ایران در این حوزه است. ایران از لحاظ تعداد مدارک جایگاه شایستهای را در خاورمیانه داراست اما از لحاظ استنادات و میزان همکاری بینالمللی عملکرد ضعیفی داشته است که باید به این مسئله توجه شود. همچنین رابطه بین تولیدات علمی و درآمد حاصل از گردشگری در سطح 0.01 معنادار بود.
The purpose of this research was to examine Iran status concerning the quantitative and qualitative dimensions, compare with countries in the Middle East in order to be aware of Iran’s position, and help to decision-making in tourism policy-making; Also, the relation between scientific production and tourism income was examined. The present study was carried out with the Scientometrics approach. Tourism scientific products extracted from WOS database between 1998-2017. HistCite and VOSviewer software were used for data analysis and drawing of scientific maps, and for statistical analysis, Excel and SPSS software were used. The results showed that Iran has 354 indexed documents in this database. In terms of the number of documents in this field, Iran has 38th place in the world and the third one in the Middle East. Also, in terms of international cooperation in the world and the Middle East, the most cooperative works of all in Iran were with Turkey and Malaysia respectively. The results indicated a growing trend in documents number of Iran, in the field of in tourism. Hence, Considering that Iran has a good status in the Middle East in terms of the number of documents, but it has had a poor performance in terms of citations and international cooperation, which should be taken into consideration. Also, according to results, the relation between scientific productions and tourism income was significant at the level of 0.01.
خلاصه ماشینی:
پرسش هايي که در اين پژوهش به آن ها پاسخ داده ميشود عبارت اند از: پرکاربردترين کليدواژه ها در توليدات علمي منتشرشده ايران در حوزه گردشگري کدام اند؟ نويسندگان ايراني با چه کشورهايي در نگارش توليدات علمي در حوزه گردشگري همکاري داشته اند؟ نويسندگان ، سازمان ها و مجلات هسته توليدات علمي ايراني در حوزه گردشگري کدام اند؟ در نگارش مدارک ايران در حوزه گردشگري چه قالب ها و زبان هايي مورد استفاده قرار گرفته است ؟ رشد علمي ايران در حوزه گردشگري، به لحاظ تعداد مدارک چگونه است ؟ جايگاه ايران از نظر تعداد مدارک و استنادات در حوزه گردشگري، در منطقه و دنيا چگونه است ؟ ضريب هم نويسندگي هر يک از کشورهاي خاورميانه در حوزه گردشگري چگونه است ؟ ميزان تخصص هر يک از کشورهاي خاورميانه در حوزه مورد مطالعه چقدر است ؟ چه رابطه اي بين توليدات علمي (به لحاظ تعداد مدارک علمي و تعداد دفعات همکاري بين المللي) و درآمد حاصل از گردشگري در کشورهاي خاورميانه وجود دارد؟ مباني نظري و مروري بر مطالعات گذشته ارزيابي فرآيندي است که به طور ساختارمند و عيني، مرتبط بودن ، کارايي داشتن و اثر بخش بودن سياست ها، برنامه ها و طرح ها را مشخص ميکند (مرجانوويک و ديگران ، ٢٠٠٩)؛ بنابراين ، ميتوان ارزيابي پژوهش را «سنجش نظام مند سياست ها، برنامه ها يا طرح هاي پژوهشي براي تعيين موفقيت آن ها در رسيدن به اهدافشان » تعريف کرد (جمالي مهموئي، ١٣٩٠).