چکیده:
هدف پژوهش حاضر، بررسی وضعیت مفهومشناختی و روانسنجی مقیاسهای حوزه اخلاق در پژوهشهای ایرانیِ بازه زمانی 1350 تا 1399 بود. روش پژوهش، بررسی مروریِ نظاممند مقیاسها بر اساس مدل «کازمین» بود که در سه شاخص روایی، اعتبار، و پاسخگویی در قالب ارزیابی 9 پارامتر روایی محتوا، همسانی درونی، مقایسه نسبی، خطای اندازهگیری، روایی ساختاری، آزمون فرضیهها، روایی بینفرهنگی، روایی ملاکی، و پاسخگویی بوده است. دادههای پژوهش در طی شش گام شناسایی و 92 مقیاس انتخاب شد. یافتههای پژوهش نشان داد که از کل مقیاسها (درونفردی، 37 مقیاس؛ میانفردی، 26 مقیاس؛ و اجتماعی-سازمانی، 29 مقیاس) تنها پارامتر همسانی درونی در شاخص اعتبار توانسته در بیش از 70 درصد موارد رعایت شده، و نتایج آن مثبت باشد. پس از آن، مفهومشناسی، روایی محتوا، و آزمون فرضیهها در 50 درصد مقیاسها مورد توجه قرار گرفته، و نتایج آن مثبت بوده است. دیگر پارامترها در اکثر گزارشها محاسبه نشده، یا اطلاعات آن در اختیار نبوده، یا بررسی آنها موضوعیت نداشته است. در پژوهش حاضر، هیچ مقیاس «مطلوب» که تمام پارامترهایِ موضوعیتدار کازمین را مورد توجه قرار داده باشد، شناسایی نشد؛ تنها 5 درصد مقیاسها «قابل قبول» بوده، 40 درصد آنها «نیازمند تکمیل»، 30 درصد «نیازمند به بررسی مجدد»، و 25 درصد آنها «نیازمند ارائه اطلاعات تفصیلی» میباشند. بنابراین اگر درصد مقیاسهای نیازمند به تکمیل به مقیاسهای قابل قبول اضافه شود، میتوان ادعا کرد که 45 درصد مقیاسهای ایرانیِ حوزه اخلاق، قابلیت استفاده را داشته؛ و مابقی نیازمند بازبینی یا ارائه اطلاعات تفصیلی جهت ارزیابی و قضاوت هستند.
The purpose of the study was to investigate the conceptual and psychometric status of ethics scales in Iranian research from 1350 to 1399. The research method was a systematic review based on the COSMIN checklist in three indexes of validity, reliability, and responsiveness in the form of 9 parameters involving content validity, internal consistency, relative measures, measurement error, structural validity, hypotheses testing, cross-cultural validity, criterion validity, and responsiveness. Research data were identified in six steps and 92 scales were selected. Findings showed that of all scales (intra-person, 37 scales; inter-person, 26 scales; and socio-organizational, 29 scales) only the internal consistency parameter could be observed in more than 70% of cases, and the results were positive. After that, conceptualization, content validity, and hypothesis testing were considered in 50% of the scales, and the results were positive. Other parameters were not calculated in most reports, the information is not available, or their review is not relevant. In the present study, no "desirable" scale was identified that considered all the relevant parameters of COSMIN; only 5% of the scales are "acceptable", 40% are "in need of completion", 30% are "in need of re-examination", and 25% are "in need of detailed information". Therefore, if the percentage of scales that need to be completed is added to the acceptable scales, it can be claimed that 45% of Iranian ethics scales have the potential to be used; And the rest need to review or provide detailed information for evaluation and judgment.
خلاصه ماشینی:
در حوزه روان شناسي شخصيت و روان شناسـي مرضـي نيـز کتـاب «مقياس هـاي سازه هاي شخصيت و روان شناسي اجتماعي» (بويلي، ساکلوفسـکي و متيـوز، ۲۰۱۴) عهده دار معرفي مقياس هاي شده است که هرچنـد تمامـا بـا موضـوعات اخلاقـي در ۱۰۰ ارتباط نبوده ؛ اما طبق تحليل مضـمون انجـام شـده ؛ ابزارهـاي سـنجش شخصـيت و روان شناسي اجتماعي در ۵ مضمون کليدي قابل دسته بندي بوده کـه برخـي از آن هـا کاملا با حوزه اخلاق در ارتبـاط اسـت .
Sociocultural interaction and conflict اندازه گيري مفاهيم و ارزش هاي اخلاقي؛ به امکان ارائه طبقه بندي از رذايل و فضـايل اخلاقي بر اساس سبب شناسي و نشانه شناسي رواني مفـاهيم مـذکور پرداختـه ؛ و بـه معرفي تعداد محدودي از مقياس هاي ايراني از جمله مقيـاس حيـا، صـبر، شـادکامي، حسادت و عقل پرداخته اند؛ با اين حال طبـق جسـتجوهاي انجـام شـده ، علـي رغـم قابليت شناسايي حدود ۱۰۰ مقياس طراحي شده در حوزه اخلاق در ۵۰ سال گذشـته در پژوهش هاي ايراني؛ تاکنون مرور منسجم و جامعي از مقياس هـاي مـذکور انجـام نشــده ؛ خــلاء، کمبــود، يــا نقص هــاي احتمــالي آن هــا در زمينــه مفهــوم شناســي ، روش شناسي ، و ويژگي هاي روان سنجي نمايان نشده ، طبقه بندي روشني از مقياس ها ارائه نگرديده ، و به تبع ، نيازسنجي طراحـي مقياس هـاي جديـد اخلاقـي نيـز انجـام نگرفته است .
طبق اطلاعات قابل استنباط از جدول (۳) تمرکز ويژگيهاي روان سنجي مقياس هاي اخلاق اجتماعي-سازماني به لحاظ درصد به ترتيب بر تأمين همساني دروني (به عنوان يکي از پارامترهاي اعتبار)، مفهوم شناسي، و روايي محتوايي بوده ؛ اما دو پارامتر ديگر اعتبار، دو پارامتر اصلي روايي سازه ، و شاخص پاسخگويي در بيشتر موارد رعايت نشده است .