چکیده:
مدّعای مقاله حاضر، اثبات وجود حاکمیت ارزشها درسیرهی حکومتی پیامبر اعظم(ص) است. برای این منظور، مولّفههای ارزشی مختلفی مورد بررسی قرار گرفته است؛ مصادیق و مولفههایی چون عدالت گستری، جهاد و ظلم ستیزی، نفی نژادپرستی و تبارگرائی، محبت و مودت با مردم، عفو و بخشش در اوج قدرت، توجه به نظر وعقل جمعی، ایفای عهد و پیمان، اهتمام به امر تعلیم و تربیت، امانت دانستن حکومت، نفیخشونت با دشمنان و برخورد انسانی با آنان و.... که در اندیشه، رفتار و سیرهی حکومتی پیامبر اسلام(ص) در طول دوران زمامداری بروز و ظهور داشته است، همه حکایت از آن دارند که ارزشهای انسانی و الهی، مبنا و پایهی نظام سیاسی و حکومتی رسول خدا(ص) بوده و اصول و مبانی سیاست در خدمت این ارزشها قرار گرفته است.با این نگاه، مولفههای ضد ارزشی همچون تزویر، دروغ، حیله و نیرنگ و... که مغایر با اهداف و تعالیم الهی و ارزشهای انسانی است، درنظام حکومتی پیامبر اسلام(ص) جایگاهی نداشته و حضرت، استانداران، فرمانداران و همهی مدیران سطوح میانی را به ترغیب و به کارگیری این اصول، توصیه نموده و در صورت تخلف و سرپیچی ازآن، آنان را سرزنش و یا عزل میکرد.
This paper has argued for ruling politico-social values in governmental decisions and actions during all his life. Therefore various cases of values have brought into full consideration; extending justice, holey war, opposing unjustice, opposing racialism, showing kindness and love to people, forgivenesswhen being of the highest power, paying attention toconsultation, rightfulness, concentration on education, Divinely looking at power, opposing bad behavior toward enemy and meeting them on justice and so on can be counted among them. All these kinds of values have been paid much attention to by the Greatest Prophet. The opposites of these values never might be of any room in his government; and he emphasized that all men of state would act according to the teachings of Islam. The holy Prophet when appointing people of state paid much attention to the values.
خلاصه ماشینی:
برای این منظور، مؤلفههای ارزشی مختلفی مورد بررسی قرار گرفته است؛ مصادیق و مؤلفههایی چون عدالت گستری، جهاد و ظلم ستیزی، نفی نژادپرستی و تبارگرائی، محبت و مودت با مردم، عفو و بخشش در اوج قدرت، توجه به نظر وعقل جمعی، ایفای عهد و پیمان، اهتمام به امر تعلیم و تربیت، امانت دانستن حکومت، نفیخشونت با دشمنان و برخورد انسانی با آنان و....
که در اندیشه، رفتار و سیرهی حکومتی پیامبر اسلام(ص) در طول دوران زمامداری بروز و ظهور داشته است، همه حکایت از آن دارند که ارزشهای انسانی و الهی، مبنا و پایهی نظام سیاسی و حکومتی رسول خدا(ص) بوده و اصول و مبانی سیاست در خدمت این ارزشها قرار گرفته است.
از دیگر نمونههای سیرهی رفتاری حضرت در بعد اقتصادی، تقسیم عادلانه بیت المال بوده است و در این خصوص روایت شده است: در یکی از روزها پیامبر(ص) مشغول تقسیم بیت المال میان مردم بود؛ ذو الخویصر، که مردی نام آشنا بود و بعدها رهبری خوارج را برعهده داشت، در برابر رسول الله برخاست و گفت: «میبینم که به عدالت رفتار نمیکنی؟» حضرت فرمودند: «وای بر تو!
د– محبت و مودت با عموم مردم یکی از علل و عوامل گسترش سریع اسلام، خلق و خوی، طرز رفتار، نوع رهبری و مدیریت رسول خدا(ص) بوده و حتی بعد از رحلت ایشان هم، تاریخ زندگی آن حضرت یعنی سیرهی ایشان که بعد در تاریخ نقل شده است، عامل بزرگی برای پیشرفت اسلام بوده است (مطهری، سیره نبوی، 235).